
«Ўзбек эли ўр келади, ўзи ўжар зўр келади». Ҳусейин Байдемир.
154 Marta o'qildiКамбағални туянинг устида ит қопади.
От олсанг, Обоқлидан ол, аёл олсанг, Ирғалидан ол
Камбағални туянинг устида ит қопади.
От олсанг, Обоқлидан ол, аёл олсанг, Ирғалидан ол
Инсоният эрасидан олдинги 7000 йил аввал барпо бўлган Эрон халқларига файласуф Гегел “форслар.. биринчи тарихий одамлар ” деб баҳо берган эди.
Аслида мендай жуда кичик масштабдаги ёзувчига дунё миқёсидаги глобал муаммо ҳисобланадиган Атом электр станциялари ҳақида ёзишга йўл бўлсин. Аммо ўзбекнинг “ўлмаган қул кўраверар экан” деган ибтидойироқ мақоли бор. Ва яна муаммони ўрганиш жараёнида шу масалаларга дуч келдимки, атом АЭСлари қурилишига қаршилар ва қўшиладиганлар гуруҳи бўйича ..дунёнинг ёзмаган матбуот органи ва ёзмаган мухбири қолмаган экан.
Мен бундан олти – етти йил олдин Холливуднинг энг номдор актиёрлари рол ўйнаган “Форс шаҳзодаси” фильмини кўрганимдан сўнг Эрон ўз тарихи ва мангу тилаклар айтиладиган“Ялдо кечалари” каби урф - одатлари билан янада улуғвор сеҳрли мамалакатга айланган эди.
. Туркий тилларни биринчи марта тасниф қилган олим Махмуд Кошғарийдир. Туркий тиллар таснифи билан қизиқиш 19-аср охири ва 20-аср да қайта авж олди ва ҳозиргача гача кўплаб таснифлар вужудга келди.
Инсон, халқлар хотираси учун ватанлар тарихи ҳақида жуда қадим замонлардан савашлар олиб борилади. Бизга тарих эрадан олдинги 356 - 323 йилларда яшаган Александр Македонскийнинг 12 минг ҳўкиз терисига олтин билан битилган “Авесто”нинг ёққанидан хабар беради. Абу Райхон Беруний “Қадимий халқлардан қолган ёдгорликлар” асарида.
Фирдавсий “Шоҳнома”ни яратиб қадимий Эрон цивилизациясининг этник шарафини ва тавсифини қайта тиклади ҳамда кўплаб одамлар қалбида мамлакатни ҳимоя қилиш туйғусини қайта жонлантира олди.
Тарихан Буюк Ипак йўлининг гавжум чорраҳаларидан бирида жойлашган юртимиз бир вақтнинг ўзида кўплаб маданиятлар билан ўзаро таъсир ва алоқада бўлган. Бағрикенглик халқимиз менталитетининг бош фазилатларидан бири бўлиб келган. Шу боис қадимдан юртимизда чет тиллардан, асосан, анаткак (санскрит), табғач (хитой), тўхри (ўрта форс тили) тиллари ўргатилган бўлса, ўрта асрларга келиб, кўпроқ араб ва форс тилларини ўқитиш эҳтиёжи юзага келди.
Мактабини ўзгартириш билан боғлиқ қарори келажакда нафақат унинг ўзи, балки миллатининг ҳаёти билан боғлиқ кескин ўзгаришларга ҳам асос бўлади. Негаки, айнан ўқувчилик йиллари унга замонавий таълим ва интеллектуал эркинликнинг ҳар недан қадрлироқ эканини тушуниб етиш имконини беради..
Анча йиллар бурун интернетда бир таржимага кўзим тушди. Ўқисам, ҳақиқий ўзбекона жаранглаяпти: “Зўр-ку!” дедим ўзимга ўзим. Ахир, ўгирмадан каттагина парчани сўзликка бир марта ҳам қарамай тушуна олгандим. “Мана, ўзбекона ифодали таржима!”, дедим севиниб.