Marta o'qildi
Қоғоз қушлар. янги ҳикоя. Саломат Вафо.
ҳикоя
Қоғозларни ярадор қушлар янғлиғ чайқалиб-чайқалиб ошоққа энишини кузатиб турди.Қоғоз қушлар оғирроқ кўринди, чунки,унда ҳитоблар, сўровлар,илтижо,кўмакка чорлаш фикрлари ёзилган эди.Бу қоғоз қушлар кундаликдай масала эди.Ҳар кунги ҳолатини ёзарди. Кўп қаватли уйнинг пастида ҳеч ким кўринмади.Асли Назмия ҳар кун хатларни одам оёғи узилганидан сўнг,бутун уй салтанати уйқуга ётганидан кейин ҳавога улоқтирарди.Қоғоз қушларнинг сафари неча ойлар, йилларки давом этарди.
Юқоридан ховуз бўйида қад ростлаган ҳайкал тошлар тўпи кўринарди.Бу тошлар ҳар санаганида ҳар хил 12 ёки 11 чиқарди.Санаш ҳам жонига тегарди.
Авваллари битикларини ҳар кун учириб юрди, сўнг ўйланиб ҳафтада бир марта ташлайдиган бўлди.
Бир марта хат ташлаган куни эртасига деразасига учиб келиб тош тегди.Ҳали ҳам тош ойна шишаларига тегмади,деворга урилиб пастга тушиб кетди.Назмия қоғоз ташлаганимни ҳеч ким кўрмади, ким менинг деразамга тош отар экан деб ҳайрон бўлди.Вужудининг миллион хужайраларида бекорга хат ёзишни тўҳтатиш фикри ҳам падо бўлди.
Назмия интернетда ўқиган эди.Фалон йили шиша ичига тиқилган хат эллик йилдан сўнг Африка қирғоқларидан топилди.Ёки, телевизорда жуда гапга чечан аёл,ҳар кун истак,орзу ва мақсадларингизни бир қоғозга ёзиб қўйинг, у албатта, амалга ошади, дерди.
Истакларини ёзиш ҳаётининг катта қисмига айланди.”Эй,нотаниш йигит кел,бир марта кел” деди. У бирон йигитнинг номини билмагани учун бу ёруғ оламдаги 3 миллиарддан ошиқ эркакка мурожаат қилди.Баъзан битикларнинг ичида ўзи ёзмаган нотаниш имлодаги ғалати хатлар ҳам учраб қоларди.У ўтган қишда этиксиз қийналгани учун ўзи сотиб олишни орзу қилиб юрадиган кўйлакнинг ёнига этик ҳам қўшиб ёзди.
”Худойим,менга оқ кўйлак ва этик хадя эт”деб нуқта қўйди.
Эрталаб лифтнинг тарақ-туруқ ҳаракатидан уйғониб кетди.Лифт буларнинг қаватида очилиб ёпилди. Наҳотки, барваста бир йигит уни йўқлаб келибди. Наҳотки,чиройли бежирим этик ва оппоқ,кийса оққушлардай соллонадиган оқ кўйлак солинган қутини бунинг эшиги олдига қўйиб кетишди.Йўлаклардан шамол каби елиб кўча эшигини очди.Ё,худо,чиндан ҳам эшик олдида иккита қора пакет турарди.Назмиянинг юраги ҳаприқиб кетди.Тараддутланиб халталарни очди.Очиши билан бурнига қуланса хид урди.Пакетларда турли қоғозлар, консерва банкалари,сутнинг бўшаган идишлари ва минг хил майда-чуйдадан иборат ахлат бор эди.Назмия халталарни таниди. Икки кун олдин чиқиндиларни ҳаёл билан йўлак эшиги олдида қолдириб келган эди.Дўконга бориб аҳлатни ташлашни тамоман унутган эди.Кимдир чиқиндиларни эшиги олдига қўйиб кетган эди.Аҳир,буни атайлаб қилмаган эди. Гўё,ҳаммаси барбод бўлгандай жонҳолатда эшикни ёпиб ётоқхонага кирди.Пастга учиришга тайёрлаб қўйилган тахлам-тахлам қоғозларга тикилиб турди.Буларнинг ичида ғалати имлодаги хатлар бормикан?. Уларда изтиробли сўровлари бор эди.Сўнг шахт билан бориб қоғозларни йиртиб,ғижимлаб хонанинг ҳар ёғига отди.
- Ўлиб кет,орзу эмиш.
- Ана сенга орзу..икки пакет бўлиб эшик тагида турибди.
Ўзини ўринга отди, кўзларидан ёш чиқди.Дунёни бир четида яшаётган ойда йилда хабарлашадиган укасини,ёлғизлик гирдобидаги ҳаётини ўйлади.Ўқишни ташлаб кетмаганида ҳозир бирор жойда ишлаб юрарди.Буларни қандай ўзгартирса бўлади.Шу тўрт девор орасидан қандай чиқса бўлар экан?.Ойлаб жирингламайдиган телефонини қандай саслантирса экан.Ҳар кун қоғоз қоралаб, орзу-истак ёзишдан бирор иш чиқармикан.Агар шундай бўлганида барча, қўни-қўшнилари худога хат ёзиб, миллион-миллион пул сўраб бойиб кетмасмиди.Ё,худо бу лабиринт ҳаётдан чиқиш йўллари борми, ўзи?.Ундан биров сен кимсан,не дардинг бор деб сўрармикан?.Ёши ўттизга чиқиб ҳам хом ҳаёллардан бўшамайди.
Тез-тез кийиниб кўчага чиқди.Йўлак олдида ҳар кун ўтирадиган кампирлар ҳам кўринмасди.Гул кўтарган бирор йигит буни кутиб турмаганмикан?.Аммо, атрофда эркак зоти кўринмасди.
Майдон четига чиқиб одати бўйича тош ҳайкалларни санади.
“Бир,икки,саккиз,тўққиз,ўн,ўн бир..”..
Ланати ҳайкаллар ҳалигина юқорида учинчи қаватда туриб санаганида 12 чиққанди.Наҳот,тонг саҳарлаб ҳайкалнинг биттасини ўғирлаб кетишган бўлса..У кимга керак?. Муаммо,шунда эдики,бу тош ҳайкалларни бир вақтлар Японияда ўқиб келган,ҳозир қайсидир ҳокимиятда катта лавозимда ишлайдиган мулозим қурдирган эди.У тош ҳайкаллар билан Япониянинг сирини ҳам олиб келган эди.Қоғоз қушлар қанотига истак ёзиш ғояси ҳам шу ҳайкалларни санайвергач пайдо бўлган эди.
11 ёки 12.
Назмия ҳайкал санашдан ҳам кўнгли қолиб 44- автобусга миниб “Чорсу” бозори тамонга қараб кетди.Ўриндиқларда одам сийрак эди.Эшик очилиб келишган йигитлар чиқса,мени излаб юрмаганмикан деб уларнинг юзларига қарарди.Ўз ҳаёлларидан ўзи хижолат тортиб юзини буриб оларди. Автобус деразасига ёпиштирилган эълон диққатини тортди.Раққосанинг оқ қора сувратининг ёнига “12 – 35 ёш хотин-қизларга рақс ўргатамиз” деб ёзилган эди. Қоғоз четидаги рақамни “чиқ” этиб телефонига расмга тушириб олди.Негадир кайфияти кўтарилиб кетди.Бу эълон унга тақдирнинг недир яхшиликка ишораси бўлиб туюлди.
Кун бўйи бозорда тентираб юрди.Нон расталарида юрди.Ранго-ранг сўзана, ёстиқ ва кўрпачаларни кўрди.Бир кўрпачанинг гардишида номаълум имлода ипак билан тикилган нақшлар бор эди. Куёвларнинг сариқ парча саллалари, зарбоф тўнлари, келинларнинг каштали,зарли чапонларини тамоша қилди.Бозор радиосидан ёқимли куй тараларди.Орасида аёл кишининг “Шаҳримиз мехмонлари ва сотувчилар озодаликка риоя қилинг.Жумракларни беркитиб қўйинг.Сувни исроф қилманг” деган саслари эшитиларди.
Шу маҳал бозор осмонида катта-кичик варраклар кўринди.Капалак нусҳа,илондай чўзилган варраклар ичида,чин юртининг аждарҳосимон варраклари ҳам айланарди. Варраклар осмонга,худога яқинроқ учарди.Уларнинг қанотига ҳам одамларнинг истаклари ёзилганмикан деб ўйлади.Аждарҳосимон варракда одам тушуниб бўлмайдиган имлода алланелар битилган эди.
Кабобчиларнинг ҳушбўй тутунларига бурканган миллий таомлар расталарга ўтиб хасп еди.Уч-тўрт нафар сайёҳлар унга испанчалаб нимадир дейишди.Назмия қўли билан овқат бозори расталарини кўрсатиб юборди.
Бозорнинг ўртасидаги метонинг “Чорсу”бекатидан тушиб “Дўстлик” бекатидан чиқди.Метродан чиқса ҳам қулоғида дикторнинг “эшиклар ёпилади”деган товуши янграб турди.Йўл четида “88 ҳозир юради,чиқинглар”дерди бир бола.Автобус кутиб турган одамларнинг орасидан ўтиб 166 – йўналишли таксига ўтирди.Қувурларидан тутун чиқаётган қандайдир завод, мажнунтоллар қуршаган кўп қаватли уйлар орқада қолди.
Таксидан уйи олдида тушиб қолиб, лифтда учинчи қаватга чиқди.Не кўз билан кўрсинки, унинг эшиги олдида яна иккита елим халта турарди.Халталарни очишга юраги бетламай уйига кирди.Эшикни ёпиши билан лифтнинг очилиб ёпилгани ва қўнғироқ жиринглагани эшитилди.Эшик олдида эллик ёшларидаги сочлари оқарган эркак ва ёш келишган йигит турарди.
- Буни сизга олиб келдим.Манзилдан янглишдимми деб пастга тушиб кетган эдим, . дея қўли билан халталарга ишора қилди эркак.
- Мен ҳамма қоғоз қушларингизни йиғиб юрибман,мана улар, - деди ёш йигит қўлидаги хат жилдга ишара қилиб.
Бирдан атрофга сукунат чўкди.Ёш йигит унга синчковлик билан боқди.
- Мен..йўқ..ола олмайман,- деди Назмия бу одамлар барча сирларидан воқиф эканлигини англаб кичрайиб қолгандай бўлди.
- Э..дуо қилсангиз бўлди.Энди хат ёзиб учирганингизда шуларга ҳам фарзанд берсин деб ёзсангиз бўлди..
- Мен хатларингизни китоб қилмоқчиман.Яна келсам бўладими?.Бу уйнинг рақами 18 ми? – деб ёш йигит эшикдаги рақамга тикилди.
Эркак ва йигит қандай келган бўлса, шундай тез лифтга тушиб кўздан йўқолди. Назмиянинг ”Сиз кимсиз..қачон келмоқчисиз?” деган саволлари ичида қолди. Бу ердаги гап – сўзларни йўлак шамоллари олиб қайгадир шошиб кетди.Қизнинг кўзи елим ҳалтадаги наутбук қутиси,бир боғлам қоғоз ва кийимларга тушди.
Йўлак деразасидан катта – кичик,оқ,мовий қоғозларнинг айланиб-айланиб пастга тушгани кўринди.Товланиб тушаётган нотаниш имлода битилган хатдан кучли нур ва заиф мусиқа тараларди. Афтидан пешайвонлар устига, дераза рахига тушиб қолган қоғоз қушлар шамолда ҳар тарафга пориллаб учарди.Унда қиёфалар,ҳайратли ифодалар,кўзлар, йиғилар, кулгилар,тақдирлар айланарди.
20-28 январь. 2023 йил.Тошкент.
www.nurzamon.uz
- - -